Uluslararası Matematik Ödülleri

Matematik dünya genelinde doğa bilimleri, mühendislik, teknoloji ve maliye gibi birçok alanın temel aracı olan bir bilim dalıdır. Bu alanların aralarındaki etkilerin incelenmesine olanak tanımış ve onlara katkı sağlamaya hala devam etmektedir. Uluslararası düzeyde matematiğe, dolayısıyla insanlığa hizmet edenleri onurlandırmak amacıyla her yıl çeşitli ödüller ve madalyalar verilmektedir. Bu sayede matematik alanına gönül vermiş gençler de çalışmalarını ilerletebilmek için teşvik edilmiş olmaktadırlar.

 “Kainat dediğimiz kitap, yazıldığı dil ve harfler öğrenilmedikçe anlaşılamaz. O, matematik dilinde yazılmış; harfleri üçgen, daire ve diğer geometrik şekillerdir. Bu dil ve harfler olmaksızın kitabın bir tek kelimeyi anlamaya olanak yoktur. Bunlar olmaksızın yapılan karanlık bir labirentte amaçsızca dolaşmaktır.” Galileo Galilei (1564-1642)

Matematiğe katkı sağlayanları şereflendirerek bu alanda çalışacaklara ilham veren matematik ödüllerinden en prestijlilerine gelin birlikte bakalım. Kim bilir belki de aramızdan birkaç kişi gelecekte bu ödülleri kazanabilir.

”Onları gerçekleştirebilecek cesaretiniz varsa tüm hayalleriniz gerçek olabilir.” Walt Disney (1901-1966)

Abel Ödülü (Abel Prize)

Abel Ödülü, Norveç Kralı tarafından yılda bir veya birkaç seçkin matematikçiye verilen bir ödüldür. Ödülün veriliş amacı matematiğin, özellikle gençler arasında, yaygınlaşması ve prestij kazanmasıdır. Abel Ödülü, bilgisayar biliminin matematiksel yönleri, matematiksel fizik, olasılık, sayısal analiz ve bilimsel hesaplama, istatistik ve aynı zamanda matematiğin bilimlerdeki uygulamaları da dahil olmak üzere matematik alanındaki olağanüstü bilimsel çalışmaları tanımaktadır. Bu kapsamdaki çalışmalar temel sorunları çözmüş, güçlü yeni teknikler yaratmış, birleştirici ilkeler getirmiş veya önemli yeni araştırma alanları açmış olabilir. Bu değerlendirmeler ışığında ödüller vermeyi amaç edinmiştir.

Abel Ödülü 7,5 milyon Norveç Kronu’dur. Yani yaklaşık 5,4 milyon TL değerindedir.

Abel Ödülü ismini Norveçli matematikçi Niels Henrik Abel’dan (1802-1829) alır. Norveç Bilim ve Edebiyat Akademisi tarafından atanmış olan Abel Komitesi tarafından ödül sahipleri belirlenmektedir. Hem Norveçliler hem de Norveçli olmayanlar Komite’de görev yapabilirler.

Kendi kendini aday göstermeye izin verilmemektedir ancak herkes Abel Ödülü için aday gösterebilir. Adayın hayatta olması gerekir. Adaylık koşulları ve 2021 Abel Ödülü aday gösterme formlarına ulaşmak için buraya tıklayınız. Abel Ödülü’ne aday gösterme son tarihi her sene 15 Eylül’dür.

Abel Ödülü Kazananlar

 

2020 – Grigory Margulis – Hillel Furstenberg – Olasılık ve dinamik yöntemlerin grup teorisi, sayı teorisi ve kombinatorikte kullanımı

2019 – Karen Uhlenbeck – Kısmi diferansiyel denklemlerin, ölçü teorisinin ve bütünleşik sistemlerin analiz, geometri ve matematiksel fizik üzerindeki temel etkileri ( Kaaren Uhlenbeck  Abel Ödülü’nü kazanan ilk kadın olmuştur.)

2018 – Robert Langlands – Temsil teorisinin sayı teorisine bağlanması programı

2017 – Yves Meyer – Dalgacıkların matematiksel teorisinin gelişimi

2016 – Andrew Wiles – Yarı sayılabilir eliptik eğriler için modülerlik varsayımı yoluyla Fermat’ın Son Teoremi’nin çarpıcı kanıtı için sayı teorisinde yeni bir dönem açması

Abel Ödülü 2003 yılından itibaren verilmektedir. Kazananların detaylı listesi için tıklayınız.

Chern Madalyası (Chern Medal)

Chern Madalyası, matematik alanındaki yaşam boyu başarıyı tanıyan uluslararası bir ödüldür. Chern Madalya Ödülü dört yılda bir  Uluslararası Matematik Birliği (IMU) ve Chern Madalya Vakfı (CMF) tarafından verilen uluslararası bir matematik ödülüdür. Ödül, her dört yılda bir düzenlenen Uluslararası Matematikçiler Kongresi’nde (ICM) verilmektedir. Adı Çinli matematikçi Shiing-Shen Chern onuruna verilmiştir. Profesör Chern  modern geometrinin tüm önemli yönlerinde temel sonuçlar elde etmiş ve küresel diferansiyel geometri alanını kurmuştur. Çalışmalarının genişliği, modern geometrinin farklı matematik alanlarıyla bağlantılarını derinleştirmiştir.

Ödül, Chern Madalyası ile birlikte 500.000 $ (USD) tutarında para olarak takdim edilmektedir. Kazananların bu para ödülünün yarısını, matematiği teşvik etmek için araştırma ve eğitim faaliyetlerinde bulunan kuruluşlara bağışlama şartı bulunmaktadır.

Yaşa veya mesleğe bakılmaksızın tüm gerçek kişiler Madalya için aday gösterilebilmektedir.  Ödül Seçim Komitesi, Uluslararası Matematik Birliği İcra Komitesi tarafından seçilir. Adaylıklar gizlidir ve adaya açıklanmaz. Kendini aday gösterme kesinlikle önerilmez. Komite, aday gösterilmeyen kişileri de değerlendirmekte serbesttir. Detaylar için tıklayınız.

Chern Madalyası Kazananlar

2018 – Masaki Kashiwara – Yaklaşık 50 yıllık bir süre boyunca cebirsel analiz ve temsil teorisine yaptığı olağanüstü ve temel katkıları için

2014 – Phillip Griffiths – Karmaşık geometride transandantal yöntemlerin çığır açıcı ve dönüştürücü gelişimi için

2010 – Louis Nirenberg – Modern lineer olmayan eliptik kısmi diferansiyel denklemler teorisinin formülasyonundaki rolü ve bu alandaki çok sayıda öğrenci ve doktora sonrası danışmanlığı için

Fields Madalyası (Fields Medal)

Fields Madalyası, her dört yılda bir düzenlenen Uluslararası Matematik Birliği Uluslararası Kongresi’nde (IMU) 40 yaşın altındaki iki, üç veya dört matematikçiye verilen bir ödüldür.

Fields Madalyası, bir matematikçinin alabileceği en yüksek onurlardan biri olarak kabul edilir ve matematikçiler için Nobel Ödülü olarak tanımlanmıştır.

Fields Madalyası  15.000 $ (USD) olan bir para ödülü ile birlikte takdim edilmektedir.

Ödülün adı Kanadalı matematikçi John Charles Fields onuruna verilmiştir. 2014 yılında İranlı matematikçi Maryam Mirzakhani ilk kadın Fields Madalyası kazanan isim olmuştur. Şimdiye dek toplamda altmış kişiye Fields Madalyası verilmiştir. Abel Ödülü ve Chern Madalyası gibi matematikteki diğer önemli ödüllere kıyasla daha küçük para ödülü içermektedir. Ancak prestij olarak en önemli ödüllerin başında olduğu genel olarak kabul edilmiştir.

Bu ödül için aday gösterilenler Ödül Komitesi Başkanına sunulmalıdır. Adaylıklar gizlidir ve adaya açıklanmamalıdır. Kendini aday gösterme kesinlikle önerilmez. Komite, aday gösterilmeyen matematikçileri düşünmekte serbesttir.

Fields Madalyası Kazananlar

2018 – Caucher Birkar – Fano çeşitlerinin sınırlılığının kanıtı ve minimal model programına katkılar için.

2018 – Alessio Figalli  – Optimal taşıma teorisine ve kısmi diferansiyel denklemlerde, metrik geometride ve olasılıktaki uygulamalarına katkılar için

2018 – Peter Scholze – Perfektoid uzayların tanıtılması, Galois temsillerine uygulanması ve yeni koholoji teorilerinin geliştirilmesi için

2018 – Akshay Venkatesh – Analitik sayı teorisi, homojen dinamikler, topoloji ve temsil teorisinin sentezi için, aritmetik nesnelerin eşit dağılımı gibi alanlarda uzun süredir devam eden sorunları çözdü.

Fiels Madalyası tüm kazananların listesine buradan ulaşabilirsiniz.