Kolombiya Eğitim Sistemine Genel Bakış

Kolombiya’daki eğitim sisteminin nasıl olduğunu merak ediyorsanız bu yazıda ilgili verilere rahatlıkla ulaşabiliriz. Okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, lisans, yüksek lisans ve doktora seviyelerine kadar özet bilgiler bulabilirsiniz.

Eğitim bireylerin ve toplumların bir bütün olarak ilerlemesini sağlayan en önemli anahtarlardan biridir. Elbette dünyanın çeşitli ülkelerinde birçok farklı eğitim modeli uygulanmaktadır. Birçoğunuzun beni tanıdığı üzere 2 seneye yakın bir süre Kolombiya ve çeşitli Güney Amerika ülkelerinde çalışmış bir matematik öğretmeniyim. İlkokul, ortaokul ve lise seviyelerindeki çeşitli sınıf seviyelerinde öğretmenlik deneyimim oldu. Aynı zamanda etnik kültürlerin ve yapılarının eğitim-öğretim sistemleri üzerine etkisini incelemeyi ve araştırmayı ilgi alanı edinmiş bir doktora adayıyım. Hem kendi deneyimlerim hem de araştırmalarım doğrultusunda orada edindiğim bilgileri sizlere aktaracağım.

Kolombiya Eğitim Sisteminin Temel Özellikleri

Kolombiya’nın ana dili ve eğitim dili İspanyolca’dır. Eğitimin İngilizce, Almanca veya Fransızca olduğu uluslararası okullar mevcuttur, ancak bunlar özel okullardır ve bunun için yüksek ücretlerin ödenmesi gerekir. Kolombiya ekonomik olarak yeterli refaha henüz sahip olmadığından çoğu Kolombiyalı bu kadar para ödeyemez.

Kolombiya’daki okuma yazma oranı %90 civarındadır. Eğitim ortaöğretime kadar zorunludur ve çoğu insan ortaöğretimin sonuna kadar çalışmaya devam eder. 2012’den bu yana, eğitimin tüm zorunlu aşamaları ücretsiz olarak sağlanmakta ve devlet tarafından desteklenmektedir.

Kolombiya’daki eğitim aşamaları okul öncesi eğitim, temel birincil eğitim (ilk beş sınıf), temel ikincil eğitim (sonraki dört sınıf), ortaöğretim (lise eğitimi) ve yükseköğrenimden (üniversite eğitimi) oluşur.

PISA raporuna göre, öğrencilerin %53’ü uluslararası ortalamanın üstünde bir sonuç elde etmektedir. Kolombiya eğitim sistemi, Şili veya Meksika sistemleri kadar yüksek değildir ancak Arjantin’den daha iyi olarak kabul edilmektedir.

Kolombiya eğitim sistemi kişisel, kültürel ve sosyal kalıcı öğrenme süreci olarak tanımlanmaktadır.

(Kaynak: https://www.mineducacion.gov.co)

Kolombiya Eğitim Sistemi Aşamaları

Okul Öncesi Eğitim

Kolombiya’da okul öncesi eğitim 3-6 yaş arası çocuklar içindir. İlk 2 yıl zorunlu değildir ancak son yıl ilköğretime hazırlık aşaması olarak kabul edildiğinden zorunludur. Devlet kurumlarında ücretsizdir.

Okul öncesi eğitim 3 aşamaya ayrılır:

• Kreş: 3 ila 4 yaş arası çocuklar içindir.
• Anaokulu 5 yaş arası çocuklara hitap etmektedir.
• Geçiş Anaokulu: 5 ila 6 yaş arasındaki çocuklar içindir ve okul öncesi eğitimin bu aşamasına katılmak zorunludur.

Okul öncesi düzeydeki çocuğa sosyal, manevi, entelektüel, yaratıcı, duyusal ve iletişimsel eğitim tabanlıdır. Çocuklara temel iletişim ve etkileşim becerileri öğretilir. Geçişin son yılında okumaya ve yazmaya başlarlar. Temel eğitime başlamadan önce okumayı bilmeleri beklenir.

Temel Eğitim

Temel Birincil Eğitim|İlköğretim

Kolombiya’da ilköğretime katılmak zorunludur. 6-12 yaş arası çocuklar ilkokula gider. Temel ilköğretim genel eğitim sağlar ve öğrencileri daha yüksek eğitim seviyelerine hazırlar. Bu seviye aynı zamanda iletişim becerilerini, yaratıcı ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirir ve insancıl, bilimsel ve teknolojik bilgi sağlar.

Ders kitapları okul tarafından verilmez ve ücretlidir. İnsanlar kendi kitaplarını satın almalıdır. Kitaplar yerel kitapçılarda mevcuttur.

Devlet öğrencilerin öğle yemeklerini ücretsiz olarak sağlar.

Kolombiya’da ilköğretimde üniforma kullanır. Tüm çocuklar aynı kıyafetleri giymek zorundadırlar.

Kolombiya’ya taşınan ve İspanyolca konuşmayan gurbetçilerin çocukları devlet okullarını gidebilir ancak dil problemi çekebilirler. Gurbetçiler bu sebeple yerel okullar yerine genellikle uluslararası bir okul seçerler.

Müfredat (1-5. Sınıflar)

Matematik, insani değerler ve etik eğitimi, İspanyolca, sosyal bilimler (coğrafya, tarih, demokrasi ve politik anayasa), beşeri bilimler, felsefe, kültürel ve sanatsal eğitim, yabancı diller, çevre eğitimi ve doğa bilimleri, siyaset bilimleri ve ekonomi, beden eğitimi, bilgi işlem ve teknoloji, din eğitimi.

Temel İkincil Eğitim|Ortaokul

Temel ikincil eğitim, ortaokul olarak da bilinir. Ortaokula devam etmek zorunludur. İlköğretimi tamamlayan öğrenciler ortaokula hak kazanırlar. Bu eğitim düzeyi temel ilköğretim düzeyinde edinilen bilgileri derinleştirir.

Müfredat (6-9. Sınıflar)

Matematik, sosyal bilgiler, beden eğitimi, sanat eğitimi, İspanyolca ve edebiyat, doğa bilimleri, mesleki talimatlar (8. ve 9. sınıflar) ve din eğitimi.

Ortaöğretim

Kolombiya’daki lise eğitimine katılmak zorunlu değildir. Öğrenciler lise eğitim seviyesine girmek için 9. sınıfı tamamlamış olmalıdırlar. 9. sınıfı geçen öğrencilerin 3 seçeneği vardır;

• Akademik lise eğitimine devam etmek.
• Mesleki teknik eğitime katılmak.
• İş hayatına atılmak.

Akademik Lise Eğitimi

Yabancı dil, doğa bilimleri, sanat, sosyal bilimler ve beşeri bilimler gibi belirli bir akademik alanda uzmanlaşmanın yanı sıra genel eğitim sağlar. Akademik ortaöğretim beşeri bilimler, fen bilimleri ve sanat alanındaki bilgileri genişletir.

Müfredat

Biyoloji, Yabancı dil, matematik, din eğitimi, sanat eğitimi, fizik, yer bilimi, felsefe, biyoloji, genel kimya, beden eğitimi, İspanyolca ve edebiyat, organik kimya ve sosyal bilimler.

Mesleki Lise Eğitimi

Mesleki eğitim, öğrencileri hizmet ve üretim sektörlerinden birinde çalışmaya hazırlar. Meslek lisesi boyunca, öğrenciler gelecek için becerilerine göre dersleri seçmelidir. Öğrenciler mezun olduklarında iş hayatına rahatlıkla girebilir veya yükseköğretime devam edebilirler.

Uzmanlık alanları

Ticaret, endüstri, sağlık, ekoloji, tarım, bilgi işlem, madencilik, turizm, finans, yönetim, spor ve iş piyasası gibi alanlar.

Üniversiteye Giriş Sınavı|ICFES

( Instituto Colombiano para el Fomento de la Educación Superior )

Ortaöğretimin tamamlanmasından sonra, öğrencilerin devlet sınavı olan ICFES sınavına girmeleri gerekmektedir. ICFES, Kolombiya Yüksek Öğrenimin Teşviki Enstitüsü kısaltmasıdır. Enstitü, Kolombiya’daki eğitimi ve okulları yöneten ve değerlendiren bir organizasyondur. Eğitim standartlarını karşılamayan okulları kapatma yasal gücüne sahiptir ve yüksek öğrenim kurumlarına girilmesi için ulusal değerlendirme testlerini düzenler. Enstitünün misyonu Kolombiya’da eğitim kalitesinin iyileştirilmesidir. ICFES sınavı Amerikan SAT’a benzer standart bir sınavdır. (Kaynak: https://en.wikipedia.org/wiki/ICFES )

ICFES sınavı, öğrencilerin aşağıdaki konularda uzmanlıklarını ölçen bir sınavdır;

İspanyolca dili, matematik, doğa bilimleri (fizik, kimya ve biyoloji), yabancı dil (Almanca, İngilizce veya Fransızca), sosyal bilimler, felsefe ve disiplinlerarası alanlar (iletişim ve kültür, çevre çalışmaları ve toplum vb).

ICFES’in resmi sitesine şuradan ulaşabilirsiniz.

Yükseköğretim

Kolombiya üniversitelerinin % 70’i özeldir ve oldukça pahalıdır. Devlet üniversitelerinde ise öğrencinin ekonomik koşullarına bağlı olarak bir miktar ücret talep edilir.  Özel üniversitelerde eğitim ücretleri ise devlet üniversitelerine göre yaklaşık olarak 10 kat daha fazladır. Kolombiya’da yüksek öğrenim maliyetinin bir kısmı devlet tarafından karşılanmaktadır.

Kolombiya’daki akademik programlar 2 seviyeye ayrılmıştır:

Lisans Programları|Pregrado

Kolombiya’da lisans eğitimi profesyonel mesleki, teknik uzman ve teknolojik düzeylerden oluşmaktadır. Pregrado orta meslek okulundan hemen sonra başlar ve okuduğunuz dereceye bağlı olarak 1 yıldan 5 yıla kadar sürebilir. Öğrencilere beşeri bilimler, sanat, bilim veya teknoloji gibi alanlarda belirli bir iş veya meslek için eğitim verirler. Yaklaşık 4-5 yıl uzunluğundadır.

Lisans eğitiminin üç farklı seviyesi;

• Profesyonel Mesleki Düzey (profesyonel üniversite programlarıyla ilgili)
• Teknik Uzman Seviyesi (Teknik Uzman programlarıyla ilgili)
• Teknolojik Düzey (Teknoloji programlarıyla ilgili)

Lisansüstü Programlar|Posgrado

Lisans eğitimini bitiren öğrenciler, belirli bir alanda derinlemesine çalışma sağlayan uzmanlık programlarına başvurabilirler. Kurumsal şirketlerde iyi pozisyonlar için Posgrado gereklidir.

Lisansüstü eğitimin üç farklı seviyesi;

• Yüksek Lisans Dereceleri: Yüksek lisans sırasında öğrenciler bir konuda uzmanlaşır. Belirli bir çalışma dalında bilgilerini derinleştirmek isteyen öğrenciler yüksek lisans öğrenimini tercih edebilirler. Öğrenciler dersten mezun olmak için ders çalışmasını ve bir araştırma projesini tamamlamak zorundadırlar.
• Doktora Dereceleri: Öğrenciler, orijinal bir araştırmaya dayanan bir doktora tezini tamamlamak ve savunmak zorundadırlar. Programın tamamlanmasından sonra, Kolombiya eğitim sisteminde en yüksek eğitim niteliği olan doktor unvanı verilir.

Kolombiya’daki en iyi üniversitelerin sıralamasına şuradan ulaşabilirsiniz.

Rakamlarla Kolombiya Eğitim Sistemi

•  Kolombiyalıların sadece % 37,2’si liseden sonra eğitime devam etmektedirler.
• 2010 yılından itibaren öğrencilerin % 45,4’ü yükseköğretimden ayrılmıştır.
• Çocuklar 17 yaşına geldiklerinde % 75’i eğitim sisteminden ayrılmaktadır.
• Öğrencilerin yaklaşık % 37’si okula geç başlar ve yaklaşık % 41’i 15 yaşına kadar en az bir notu tekrarlar.
• 1.000.000 kişiden 7’sinin master derecesi vardır. (Kaynak: http://www.chbob.org/blog/colombias-education-system)

Kolombiya’daki Deneyimlerim

Kolombiya’da geçirdiğim süre boyunca eğitim sistemini yakından inceleme fırsatım oldu. Edindiğim tecrübeler sonucunda, ekonomik olarak çok da güçlü olmayan Kolombiya’da ailelerin çoçuklarını özel okullara göndermek için oldukça çaba sarf ettiğini gördüm. Birçok aileye çocuklarını özel okula gönderme sebeplerini sorduğumda ise devlet okullarının yetersiz ve güvensiz olduğunu söylediler. Gördüğüm birçok devlet okulunun ailelerin bahsettikleri kadar kötü koşullara sahip olmadıklarını söyleyebilirim. Hatta okul çevre koşulları ortalamanın oldukça üstündedir. Devlet okulu öğretmenleriyle yaptığım röportajları ise bir başka yazıda detaylı olarak sizinle paylaşacağım. Özel okullara yönelimin bu kadar fazla olmasının ülkenin geçmiş iç güvenlik problemlerinden kaynaklanan bir sorun olduğunu düşünüyorum.

Dikkatimi çeken bir başka konu ise özel okullardaki öğretmen profilidir. Ne yazık ki özel okul öğretmenleri, branşları olmayan derslere girebiliyorlar. Hatta öğretmenlik mezunu olmasanız bile bir okulda öğretmen olarak çalışma durumunuz mevcuttur. Eğitimdeki başarı oranının düşük olmasının en önemli sebeplerinden birinin bu olduğunu düşünüyorum.

Kolombiya’daki öğrenciler ise saygılı ancak ders çalışmayı okul dışında çok da sevmeyen çocuklar ve gençlerden oluşmaktadır. Sanata ilgi ne kadar çok ise sayısal derslere ilgi o kadar düşüktür. Ancak öğrenciler sanat ile yakından ilgili olduğundan proje tabanlı öğrenme yöntemleri uygulanan matematik derslerine ilgili ve istekli olabiliyorlar. Onlar için en büyük problem ise ödev:) Öğrencilerdeki genel algı ise “nasıl olsa özel bir okula gideceğim ve istediğim bölümü okuyacağım” rahatlığıdır.

11. sınıf yani lise son sınıf öğrencilerinin okuldan mezun olma şartlarından bahsedecek olursak, öğrenciler bitirme ödevi yazmalı ve aynı zamanda sosyal hizmet yapmakla yükümlüdürler.

Bir başka önemli konu ise öğrenciler özel okulda okusa bile sınıfta kalma durumlarının söz konusu olması. Örneğin ben dersim bağlamında 10. ve 11. sınıf öğrencilerimden başarısız olanları sınıfta bırakmıştım. Öğretmen kurul kararı ile başarısı düşük son sınıf öğrencilerimizden liseyi bitirmesini uygun bulmadığımız öğrencilerimizi sınıfta bıraktığımız da oldu. Yani özel okula para ödedim, çocuğum sınıfı kesin geçecektir gibi bir durum söz konusu değildir.

Kolombiya’da matematik eğitimi müfredatı oldukça hafiftir. Kendi çalıştığım okuldan örnek verecek olursam her sınıf seviyesinde haftada sadece 2’şer saat dersim olmuştu. Matematik dersinin %70’i İngilizce matematik dersi -ki bu benim verdiğim dersti- %30’u ise İspanyolca olarak matematik uygulamaları dersi olarak veriliyordu. Öğretmen gerekli gördüğü hallerde ders müfredatını öğrencinin yeterliliğine göre değiştirebildiğini de ayrıca belirtmek isterim.

Merak ettiğiniz konular hakkındaki sorularınızı aşağıda yorum kısmına yazarak bilgi alabilirsiniz.